WEEELABEX-certificering: de sleutel tot verantwoorde recyling e-waste

E-waste is een van de snelst groeiende afvalstromen ter wereld. Maar veel elektronisch afval wordt nog steeds niet goed verwerkt, met alle gevolgen van dien. Linda Doekes-Boogaard, productmanager recycling bij Kiwa, legt uit hoe WEEELABEX-certificering helpt om e-waste circulair te maken – en waarom dat hard nodig is.

E-waste (zie kader hieronder, red.) bevat waardevolle materialen als goud en koper, maar ook schadelijke stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor mens en milieu. ‘Het probleem is dat veel afgedankte elektrische apparaten niet op de juiste manier worden ingezameld en verwerkt,’ legt Linda Doekes-Boogaard uit. ‘Waar moet een apparaat naartoe? Naar het restafval of naar een verwerker? Als je e-waste in de verkeerde afvalstroom gooit, gaan waardevolle grondstoffen verloren.’ Dat heeft grote gevolgen: ‘Neem bijvoorbeeld een printplaat. Als die correct wordt verwerkt, kunnen we het gouden soldeersel scheiden en opnieuw gebruiken.’ Maar niet alles is recyclebaar. ‘Wat niet hergebruikt kan worden, wordt uiteindelijk verbrand. Het streven is om dat volume zo klein mogelijk te maken. Daarom is het essentieel dat producten al bij de ontwikkeling beter worden ontworpen.’

Zonnepanelen zijn een drama

Zo zijn zonnepanelen volgens Doekes-Boogaard een drama als het gaat om recycling. ‘De onderdelen daarvan zitten stevig aan elkaar vast met lijm en afdichtingen, waardoor het erg lastig is om alles goed te scheiden. Daarnaast zijn er nog te weinig recyclingbedrijven die dit goed kunnen doen en levert het terugwinnen van materialen vaak te weinig op. Ook zijn er wereldwijd geen duidelijke regels. We kunnen dit verbeteren door zonnepanelen slimmer te ontwerpen, betere recyclingtechnieken te gebruiken, oude panelen vaker te hergebruiken en strengere regels in te voeren.’

WEEELABEX-certificering

Om te zorgen dat e-waste correct wordt verwerkt, moeten bedrijven die elektronisch afval demonteren voldoen aan de WEEELABEX-norm. WEEELABEX staat voor Waste Electric and Electronic Equipment Label of Excellence. Deze Europese norm bevat richtlijnen voor de inzameling, opslag, transport, verwerking en recycling van e-waste. Recyclingbedrijven met het WEEELABEX-certificaat hebben aangetoond dat ze e-waste op een veilige en milieuvriendelijke manier kunnen verwerken en waardevolle materialen kunnen terugwinnen. ‘In Nederland is het voor bedrijven die e-waste verwerken verplicht om WEEELABEX-gecertificeerd te zijn. Zodra je een stekker van een product doorknipt, val je onder WEEELABEX en heb je een certificaat nodig.’

Strenge controle

Bedrijven die WEEELABEX-gecertificeerd willen worden, doorlopen een strikt proces. ‘Ze moeten zich eerst aanmelden bij WEELABEX, waarna Kiwa als certificerende instantie een toelatingsaudit uitvoert, inclusief een batchtest waarin wordt gecontroleerd hoe materialen worden gescheiden en verwerkt. Verder kijken we naar vergunningen, veiligheidsprotocollen en recyclingcijfers. Het certificaat is twee jaar geldig, waarna een hercertificering volgt.’ De controle op naleving is streng. ‘Er wordt jaarlijks gecontroleerd, waarbij bedrijven gedetailleerd moeten rapporteren waar hun materialen naartoe gaan. Elke kilo moet worden verantwoord en er gelden normen voor de afwijking tussen input en output. Zo wordt voorkomen dat waardevolle grondstoffen verdwijnen in ondoorzichtige afvalstromen.’ 

Terug naar repareerbare producten

E-waste is niet alleen een technische uitdaging, maar ook een maatschappelijk vraagstuk. ‘De fast fashion- en elektronica-industrie dragen enorm bij aan de afvalberg. We worden constant verleid om de nieuwste modellen van producten te kopen, ook al werken de “oude” nog prima. En al die producten zijn ook nog eens zó ontworpen dat ze lastig te repareren of recyclen zijn. Dat moet veranderen. Een belangrijke trend is de verschuiving naar duurzame, repareerbare producten. We gaan terug naar apparaten die langer meegaan en makkelijker te herstellen zijn, maar dan wél met de technologie van nu.’

Concurrentiepositie

Volgens Doekes-Boogaard is WEEELABEX-certificering niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een kans voor bedrijven om zich te onderscheiden. ‘Met een WEEELABEX-certificaat toon je aan dat je e-waste serieus neemt en bijdraagt aan de circulaire economie. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je imago en je concurrentiepositie. Haar belangrijkste advies aan recyclingbedrijven? ‘Denk vooruit. Zorg ervoor dat je processen op orde zijn, werk samen met gecertificeerde verwerkers en zie duurzaamheid als een integraal onderdeel van je bedrijfsvoering. Uiteindelijk gaat het erom dat we slimmer omgaan met onze grondstoffen.’

Kijk voor meer informatie over WEEELABEX en Kiwa’s andere services op het gebied van recycling op onze themapagina recycling.