Waterstofdistributie en -transport: een leerzame middag over initiatieven in het Verenigd Koninkrijk en in Nederland
Waterstoftransport en -distributie moet een substantieel onderdeel van de toekomstige energie-infrastructuur vormen. Energievoorziening via waterstof is een veel beter idee dan een all-electric energiesysteem en is ook veiliger en goedkoper. De meeste toehoorders zullen dit al wel geweten hebben. Maar deze boodschap kwam goed door tijdens de informatie-uitwisseling over waterstofontwikkelingen in de UK en in Nederland, die werd voorgezeten door Kees Kooijman, divisiedirecteur van Kiwa Technology.
Veilig en relatief goedkoop
Marc Crowther en James Verlaque van Kiwa Gastec UK, presenteerden met flair de uitkomsten van recent uitgevoerd onderzoek waaraan zij hebben bijgedragen. Opvallend is allereerst de projectfinanciering, die werd verkregen na het aandragen van overtuigende argumenten aan de Britse overheid. De grote verschillen tussen de piekvraag en de dalvraag van energie kunnen niet met duurzame elektriciteit worden ingevuld maar wel met het emissieloze waterstof. Met waterstof kan dit bovendien veel goedkoper.
Rest het punt van de veiligheid. Waterstof heeft de naam een zeer brandbaar gas te zijn dat snel ontsteekt. In het project HyHouse is aangetoond dat het waterstofgas zich relatief snel verspreidt en mengt met lucht. Ook onder het plafond vindt geen ophoping van gas plaats en de kans op een explosie ten gevolge van een gaslek is niet groter dan voor aardgas.
In de Leeds 21 studie is de haalbaarheid onderzocht van een waterstofvoorziening met “blauwe” waterstof voor een stad van 260.000 inwoners . Aardgas wordt hierbij omgezet naar waterstof met behulp van stoomreforming. Het CO2 dat daarbij ontstaat, wordt opgeslagen. Dit leidt tot een enorme CO2 reductie tegen, uiteraard, hogere kosten dan voor de conventionele aardgasdistributie. De kosten zijn echter veel lager dan in geval van een volledige energievoorziening met behulp van elektriciteit.
Overige stakeholders
Mark Eldridge, ook van Kiwa Gastec UK, gaf een goed overzichtsverhaal van de verschillende stakeholders in een toekomstige waterstofketen. Het is essentieel om de stakeholders met argumenten te overtuigen en mee te krijgen. Veel van deze argumenten worden ontleend aan succesvolle demonstraties met waterstof. De keten loopt van overheidsinstanties, tot producenten en certificerende instanties.
De veiligheid van waterstof moet in een wat breder perspectief worden geplaatst. Met elektriciteit vinden meer ongevallen plaats dan met gas. Ook al zou waterstof iets minder veilig blijken te zijn dan aardgas, dan nog is het een relatief veilige energievoorziening.
The Dutch situation
Pieter Mans van Liander gaf een beeld van de Nederlandse initiatieven op waterstofgebied. De Nederlandse regering heeft een taakstelling voor de CO2-reductie opgelegd, maar laat het aan de markt hoe zij dit invult. Een masterplan ontbreekt hierbij volledig. Dit maakt het lastig om waterstof in de keten te introduceren. Wel kan het nut van waterstof met demonstraties worden aangetoond.
De “Waterstof Coalitie” heeft een plan opgezet om waterstof te transporteren via nieuwe waterstofleidingen. In een manifest dat is getekend in november 2018 worden de vier pijlers genoemd die tot de realisatie van dit plan moeten leiden:
- Vraag en aanbod van groene waterstof
- Bouw van nieuwe infrastructuur
- Opschalen en kostenreductie
- Financieringsstimulansen en overheidsbeleid
Er zijn op dit moment drie mooie initiatieven gaande.
The Green Village is een project van Enexis, Liander en Stedin. Op het terrein van de TU Delft wordt in een proeftuin ervaring opgedaan met waterstofdistributie.
Hydrogreenn is een consortium in Noord Nederland. Na de introductie van waterstof in 80 huizen, zal dit energieconcept uitgerold worden naar een bestaande wijk in Hogeveen van meer dan 1.000 huizen.
Het Nederlands normalisatie instituut NEN heeft het initiatief genomen voor een normalisatieplatform voor distributie en toepassing van waterstof in de gebouwde omgeving en in de industrie.
The road to hydrogen
Angus Mcintosh van SGN Energy Futures uit Schotland schetste de stand van zaken in de UK en in het bijzonder in Schotland. Om waterstof geaccepteerd te krijgen is het zaak om de gehele acceptatieketen te onderzoeken voordat de waterstofweg kan worden aangelegd (zie figuur).
Angus gaf de status aan van de verschillende onderzoeken met betrekking tot de materiaaleigenschappen onder invloed van waterstof, de ruikbaarheid van waterstof en de veiligheid van waterstof.
Vol verwachting wordt uitgekeken naar een project in East Neuk, aan de Schotse kust. Hier zal met windturbines elektriciteit worden gegenereerd en vervolgens worden omgezet naar waterstof via elektrolyse. Dit zal een volledige systeemtest zijn van waterstof waarbij alle acceptatie-aspecten aan bod zullen komen.
Discussie
In de discussie werd ingegaan op de overeenkomsten en verschillen tussen de Nederlandse en de Britse situatie. In beide landen lijkt de industrie de aanjager van de waterstofeconomie. De commerciële en huishoudelijke sector zal later volgen.
Deze druk bezochte kennisuitwisseling zal zeker niet de laatste zijn. Afgesproken is dat deze in 2019 een vervolg zal krijgen.
Download hier de presentaties