Verandering in Europese wetgeving

Nieuwe normen voor materialen in contact met drinkwater

De Drinking Water Directive, de Europese drinkwaterrichtlijn, ondergaat een behoorlijke transformatie. In een streven naar veilig en zuiver drinkwater voor iedereen, worden nieuwe eisen gesteld aan producten en materialen die met ons drinkwater in aanraking komen. Ontdek hoe deze verschuiving van nationale naar Europese regelgeving fabrikanten en onze watervoorziening beïnvloedt.

Toegang tot schoon en veilig drinkwater is een fundamenteel mensenrecht. Erg belangrijk daarbij is het waarborgen van de kwaliteit van materialen en producten die in contact komen met drinkwater. De Drinking Water Directive (DWD) speelt een cruciale rol bij het vaststellen van de normen en voorschriften die nodig zijn om de kwaliteit van drinkwater in de hele Europese Unie te waarborgen. In de afgelopen jaren zijn er ingrijpende veranderingen doorgevoerd in de DWD, ook met betrekking tot de eisen voor producten en materialen die in aanraking komen met drinkwater.

Waarom een nieuwe richtlijn?

De vorige versie van de DWD, vastgesteld in 1998, benadrukte het belang van het handhaven van de kwaliteit van drinkwater en het voorkomen van eventuele nadelige effecten op de volksgezondheid. Als redenen voor de nieuwe DWD geeft de Europese Commissie:

• Het bijwerken van bestaande veiligheidsnormen en de ontwikkeling van een 'waarschuwingslijst' (stoffen van opkomende zorg);
• Introductie van een 'risicogebaseerde aanpak' (RBA) die de hele toeleveringsketen bestrijkt;
• Toegang tot water: verplichting voor lidstaten om de toegang tot veilig drinkwater voor iedereen te verbeteren of te behouden, met name voor kwetsbare en gemarginaliseerde groepen;
• Bepalingen over stoffen en materialen/producten in contact met drinkwater (artikel 11 DWD);
• Meer transparantie voor consumenten (informatie voor het publiek).

De herziene DWD van 2021 heeft als centrale doelstelling ervoor te zorgen dat elke individuele burger in de Europese Unie toegang heeft tot hoogwaardig drinkwater dat geen bedreiging vormt voor het welzijn. Dit is onder meer ingegeven door de campagne Right2Water, die toegang tot drinkwater erkent als een fundamenteel mensenrecht. De nieuwe richtlijn erkent de noodzaak van evoluerende voorschriften om de veiligheid en zuiverheid van drinkwater te waarborgen, waarbij ook rekening wordt gehouden met de materialen en producten die ermee in contact komen.

Europese eenvormigheid

Een van de significante verschuivingen in de vernieuwde DWD - als het gaat om producten en materialen die in contact komen met drinkwater - is de overgang van individuele lidstaten die hun eigen voorschriften bepalen, naar een gezamenlijke Europese aanpak. In het verleden was elke EU-lidstaat belast met het opstellen van nationale wetgeving om aan de DWD te voldoen. Zo werd in Nederland de Regeling ‘Materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening’ opgesteld om aan te sluiten bij de vereisten van de vorige richtlijn. Het Kiwa Water Mark dient als bewijs van naleving van deze voorschriften. Naar verwachting blijven in de overgangsperiode tot 2030 (mogelijk 2032) de nationale systemen bestaan naast het EU-systeem. Het Kiwa Water Mark blijft bewijs dat aan het nationale systeem voldaan wordt.

Hetzelfde goedkeuringsproces voor de hele EU

De nieuwe DWD introduceert een uitgebreid Europees beoordelingsbeleid voor het evalueren van de impact van producten en materialen op de kwaliteit van drinkwater. Dit vervangt de eerdere lappendeken van lokale, nationale beoordelingen, goedkeuringen en certificaten. Onder het nieuwe systeem wordt één goedkeuring erkend in alle EU-lidstaten. Dit nieuwe EU-beoordelingsbeleid is bijna gereed voor publicatie en wordt in 2024 van kracht, waarna een overgangsperiode geldt (zie hieronder). Het proces van het goedkeuren van materialen en producten die in contact komen met drinkwater verandert met de invoering van de vernieuwde wetgeving niet wezenlijk. Het blijft grotendeels gelijk aan het proces zoals we dat momenteel kennen in bijvoorbeeld Duitsland en Nederland. Deze overgang omvat een viertal belangrijke stappen:

1. De Europese Commissie (EC) stelt documenten op die het EU-goedkeuringssysteem definiëren, inclusief positieve lijsten, testmethoden en certificeringsprocedures.
2. Zodra deze documenten zijn afgerond, worden ze gepubliceerd en worden ze naar verwachting op 1 februari 2024 van kracht.
3. Certificerende instanties, zoals Kiwa, moeten worden geaccrediteerd door overheidsinstanties, zoals de RvA in Nederland. Daarnaast moeten ze door de nationale overheid genotificeerd worden, zodat ze gemachtigd zijn om de nieuwe EU-regelgeving uit te voeren.
4. Er is een overgangsperiode ingesteld, waardoor fabrikanten en relevante instellingen zich kunnen aanpassen aan het nieuwe systeem. Vanaf 2026 moeten nieuwe producten voldoen aan het EU-goedkeuringssysteem, terwijl bestaande producten langer de tijd krijgen, tot 2030 of mogelijk 2032.

Impact op fabrikanten

De veranderingen in de Europese wetgeving met betrekking tot producten en materialen in contact met drinkwater hebben naar verwachting behoorlijke gevolgen voor fabrikanten. De overgang van een veelheid aan nationale voorschriften naar een eenduidig EU-goedkeuringssysteem moet de complexiteit en administratieve lasten verminderen. Fabrikanten kunnen een geharmoniseerd kader volgen, waardoor het gemakkelijker wordt om producten op de hele Europese markt te distribueren. Bovendien biedt de introductie van een EU-brede goedkeuringsregeling naar verwachting verschillende voordelen:

• Consistentie: Fabrikanten hoeven niet langer te navigeren door verschillende nationale voorschriften, wat zorgt voor een consistente aanpak van goedkeuring en toegang tot de markt.
• Efficiëntie: Doordat het goedkeuringsproces inzichtelijker wordt, wordt de time-to-market van nieuwe producten korter.
• Groter bereik op de markt: EU-goedgekeurde producten hebben toegang tot een breder consumentenpubliek binnen de EU, aangezien één goedkeuring geldig is in alle lidstaten.
• Versterkt vertrouwen: Door een gestandaardiseerde reeks criteria biedt de vernieuwde DWD een hoger niveau van consumentenvertrouwen.

Nieuwe DWD en certificering

De nieuwe Drinking Water Directive heeft niet alleen grote impact op fabrikanten. Ook voor certificerende instanties als Kiwa staan er veel veranderingen op stapel. Kiwa speelt als test-, inspectie- en certificeringsinstantie, met onder meer het Kiwa Water Mark, al decennia een cruciale rol bij het waarborgen van de kwaliteit van producten en materialen die in contact komen met drinkwater. Met de invoering van het nieuwe EU-beoordelingsbeleid wordt het speelveld voor Kiwa aanzienlijk breder. Zo moet voortaan worden gewerkt binnen het kader van gestandaardiseerde EU-regels. Dit betekent niet alleen een aanpassing van processen en systemen, maar ook het verkrijgen van accreditatie en notificatie op Europees niveau. De uitdaging ligt in het overbruggen van de tijd tussen de publicatie van het EU-beoordelingsbeleid in 2024 en de verwachte uitgifte van EU-goedkeuringen rond 2025.

Accrediteren en notificeren

Er is Kiwa dus veel aan gelegen zich zo snel mogelijk te laten accrediteren en notificeren volgens de nieuwe richtlijnen. Deze stappen vormen een essentieel onderdeel van het proces om officieel erkend te worden als een certificerende instantie die de nieuwe EU-regels mag implementeren en uitvoeren. Een van de belangrijkste voordelen van het nieuwe EU-beoordelingsbeleid voor Kiwa is de mogelijkheid om tests en certificeringen uit te voeren die overal in Europa erkend worden. Dit betekent dat fabrikanten die door Kiwa worden goedgekeurd, hun producten in alle EU-lidstaten kunnen aanbieden zonder te hoeven voldoen aan verschillende nationale vereisten. De veranderingen in de wetgeving brengen echter ook uitdagingen met zich mee. Fabrikanten zullen waarschijnlijk aandringen op efficiëntie en snelheid in het goedkeuringsproces om zo snel mogelijk te voldoen aan de nieuwe EU-regels. Certificeerders moeten dus zorgen voor voldoende capaciteit en expertise om aan de verwachte toename van het aantal aanvragen te voldoen.

Betrouwbare partner

De vernieuwde DWD vertegenwoordigt een nieuw hoofdstuk in de inspanningen om veilig en schoon drinkwater voor iedereen in de Europese Unie te waarborgen. Met Kiwa als betrouwbare partner kunnen fabrikanten en andere stakeholders in de sector vertrouwen op de benodigde expertise en ondersteuning om de uitdagingen en kansen van deze nieuwe regelgeving aan te pakken. Samen zetten we ons in voor een duurzame toekomst waarin drinkwater van de hoogste kwaliteit centraal staat. Kiwa’s experts zullen er alles aan doen om de overgang van het vertrouwde Kiwa Water Mark naar de nieuwe certificering volgens de DWD zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Meer informatie

Heeft u vragen over de vernieuwde DWD en hoe deze veranderingen van invloed zijn op uw producten en certificering? Kiwa’s experts staan klaar om u helpen. We zullen onze klanten blijven ontzorgen en begeleiden bij elke stap van de overgang. Zo kunt u zich blijven concentreren op het leveren van hoogwaardige producten die voldoen aan de strengste eisen voor drinkwaterkwaliteit. Neem voor meer info contact met onze DWD-expert Dirkjan van den Berg via nl.PGHA@kiwa.com of +31 (0)88 998 45 55.